سامانه های کنترل مراتع، دامدار و دام
فهرست مطالب
- مقدمه:
- سامانه های کنترل مراتع، دامدار و دام
- سامانه کنترل مراتع
- سامانه کنترل دامداران
- سامانه پایش و کنترل دام
- نحوه اجرا
- سخت افزار های فعال Active
- مزایای سخت افزار های فعال
- معایب سخت افزار های فعال
- سخت افزار های منفعل Passive
- مزایای سخت افزارهای منفعل
- معایب سخت افزارهای منفعل
- نتیجه
مقدمه
در ایران دو عامل چرای بی موقع و زود هنگام تعداد دام بیش از ظرفیت مرتع از مهمترین عوامل تخریب خاک و پوشش گیاهی مراتع به شمار می روند، آنگونه که آمار و بررسی های انجام شده نشان می دهد در اکثر نقاط کشور وضعیت مراتع سیر نزولی دارد و در اثر عواملی چند شدت تخریب مراتع رو به ازدیاد است، به اعتقاد کارشناسان حضور بی برنامه دام در مرتع از مهمترین دلایل این تخریب بشمار می آید، که این مسئله به سه شکل عمده ذیل قابل بررسی است:
- ورود زود هنگام دام در مراتع
- ورود تعداد دام بیش از ظرفیت مجاز مراتع
- ورود دامداران فاقد مجوز به مراتع
با توجه به قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب 30/05/1364 و اصلاحات بعدی آن و ماده ۴۴ مکرر این قانون، در سال های گذشته اکثر مراتع در قالب سامانه های عرفی ممیزی شده اند و بر همین اساس می توان با کنترل دقیق و پایش دامداران مراتع را بطور دقیق ساماندهی نمود.
از طرف دیگر نیاز به رصد و پایش احشام و خصوصا مبحث قاچاق که در سالهای اخیر بشدت رواج یافته است و همچنین پایش و آمایش میزان دقیق زاد و ولد، واکسیناسیون و مسائل بهداشتی احشام، نحوه نگهداری، تغذیه، سهمیه بندی خوراک و … نیاز به سامانه های کنترلی که بتوان مشخصات دقیق احشام شامل شناسنامه، کارت واکسیناسیون و همچنین مشخصات دقیق دامداران را پردازش نماید بشدت احساس می شود.
در ادامه به بررسی لزوم ایجاد سامانه های کنترلی فوق پرداخته و همچنین شرح مختصری در خصوص نحوه اجرای آن خواهیم داشت.
سامانه های کنترل مراتع، دامدار و دام
به منظور ساماندهی و کنترل هر چه دقیق تر این مهم می بایست سامانه ای راه اندازی گردد که مباحث فوق را بصورت جامع و کامل پوشش دهد، در این پروژه با استفاده از سخت افزارها و نرم افزار هایی که به همین منظور تولید و آماده می شود، می توان مراتع، دامداران و دام را هر کدام بصورت دقیق و کلاسه بندی شده مورد نظارت، بررسی و کنترل قرار دهیم بر همنی اساس سامانه مذکور در سه قسمت عمده طراحی و پیاده سازی می گردد که بشرح ذیل می باشد:
- سامانه کنترل مراتع
- سامانه دامداران
- سامانه پایش و کنترل دام
حال به بررسی اجمالی هر یک از این موارد می پردازیم.
سامانه کنترل مراتع
در این سامانه تمامی مراتع از منظر های متعدد ثبت و طبقه بندی می شوند که بر اساس آن می توان بطور دقیق ظرفیت چرای دام را مورد سنجش قرار دهیم، بطور کلی موارد مورد ارزیابی بشرح ذیل می باشند:
- موقعیت جغرافیایی
- منابع آب
- پوشش گیاهی
- بیشینه و کمینه دما
- مقدار زمان لازم برای تجدید حیات گیاهان مرتعی
- بیشینه و کمینه فاصله تا مزارع کشاورزی
- و بطور کلی همه ویژگی های مهم و ضروری مراتع
بر اساس این اطلاعات می توان دقیقا مشخص نمود که بهترین زمان و حداکثر ظرفیت هر مرتع برای چرای دام چه موقع از سال می باشد، همچنین بطور دقیق می توان مشخص نمود چه گروه از دامداران می توانند از مراتع استفاده نمایند.
سامانه کنترل دامداران
این سامانه به منظور ساماندهی و اعطای مجوز به دامداران می باشد، در این سامانه تمامی دامداران از منظر های متعدد ثبت و طبقه بندی می شود که شامل موارد ذیل می باشد:
- مشخصات دقیق دامدار
- موقعیت های جغرافیایی دامدار (دامداران کوچ نشین شامل چندین موقعیت جغرافیایی می باشد)
- تاریخچه مجوز های دریافتی
- تاریخچه تخلفات و جرایم
- تاریخچه موارد دریافت تسهیلات
- تاریخچه خرید و فروش زنده دام، تلفات و ارسال و فروش به کشتارگاه
بطور کلی در این سامانه دامداران از نظر تعداد دام، مرتع های مجاز در زمانبندی های مشخص ثبت و ضبط می گردند و بر همین اساس برای هر یک از آنها می توان مجوز های بهره برداری از مراتع صادر نمود.
سامانه پایش و کنترل دام
این سامانه به منظور کنترل و ثبت و ضبط اطلاعات دام می باشد که از منظر های متعدد بشرح ذیل می باشد:
- تاریخچه مالکین و دامداران (خرید و فروش زنده دام)
- شناسنامه و شجره دام شامل:
- نژاد
- مشخصات والد
- تاریخ تولد
- کارت واکسیناسیون
- تاریخچه بیماری ها و نحوه درمان و دارو های مورد استفاده و مشخصات دام پزشک معالج
- تاریخچه کامل تردد در مراتع مجاز و غیر مجاز
بطور کلی در این سامانه همه اطلاعات دقیق دام از جمله تاریخچه تردد دام در مراتع ثبت و ضبط می گردد که بر همین اساس با پردازش این داده ها می توان به اطلاعات ارزشمندی دست یافت که از جمله آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- تشخیص مناطق و مراتع آلوده بیماری زا مانند وجود انواع انگل و …
- تشخیص مناطق مستعد قاچاق دام
نحوه اجرا
همانطور که اشاره شد برای نیل به رسیدن به اهداف فوق نیاز به راه اندازی سامانه های کنترلی متعددی می باشد، که ترکیبی از سخت افزارها و نرم افزار های ویژه ای است که برای این منظور می بایست آماده و پیاده سازی شود، به منظور شناسایی و رصد دام می بایست سخت افزار هایی به بدن دام متصل نمود، این سخت افزار ها به سامانه امکان رصد و ثبت و ضبط وضعیت تردد و بطور کلی اهدافی که به مشروح مورد بررسی قرار گرفت را خواهد داد، لذا از آنجایی که سخت افزار مورد نظر می بایست در شرایط ویژه ای انجام وظیفه نماید می بایست از دقت و طول عمر بسیار بالایی برخوردار باشد زیرا دام در شرایط محیط باز توام با انواع شرایط جوی قرار می گیرد از همین منظر نیز می بایست سخت افزار مورد نظر کارایی لازم در این خصوص را داشته باشد و از طرفی بتواند همه اهداف پروژه مذکور را بطور کامل پوشش دهد، لذا به همین منظور می توان از دو نوع کلی سخت افزار متفاوت بهرهمند گردید که بشرح ذیل می باشند:
- سخت افزار های فعال Active
- سخت افزار های منفعل Passive
در ادامه به بررسی هر یک از سخت افزار های فوق می پردازیم.
سخت افزار های فعال Active
همانطور که از نام این نوع از سخت افزار ها مشخص است، این گروه از سخت افزار ها برای فعالیت خود نیاز به پردازنده و سیستم های کنترلی دارند، و از همین نظر به این گروه از سخت افزار ها، فعال می گویند، همچنین این گروه نیازمند منبع تغذیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود هستند که با توجه به سناریویی که طراح و مهندس سازنده آن برای آن در نظر گرفته است می تواند در پروژه های متنوعی مورد استفاده قرار گیرد، در زیر به بررسی مزایا و معایب این گروه از سخت افزار ها می پردازیم.
مزایای سخت افزار های فعال
از مزایای سخت افزار های فعال می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- قابلیت پردازش و پایش لحظه ای وضعیت دام مانند ضربان قلب، دمای بدن، سرعت حرکت و …
- قابلیت پردازش لحظه ای موقعیت جغرافیایی دام و بررسی حضور در مراتع مجاز یا غیر مجاز
- ذخیره شناسنامه و بطور کلی همه پارامتر های مهم و اصلی دام بصورت آفلاین
- قابلیت تشخیص جداسازی و اعلام به سامانه کنترلی به منظور جلوگیری از فساد و تقلب
- قابلیت استفاده مجدد بعد از پروسه کشتارگاه
معایب سخت افزار های فعال
از معایب سخت افزار های فعال می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- هزینه اجرایی بالا
- نیازمند به منبع تغذیه و تامین انرژی
- نیازمند به شارژ مجدد در فواصل زمانی مشخص
- نیازمند تعمیر و نگهداری
- نیازمند به جعبه و فضای نگهداری عایق با استاندارد های IP 67 و IP 68
سخت افزار های منفعل Passive
این گروه از سخت افزار ها نیازمند پردازنده نبوده و بصورت منفعل فعالیت می نمایند از همین روی به آنها نام غیر فعال یا منفعل داده اند، این نوع از سخت افزار ها بدلیل اینکه نیازمند به انرژی الکتریکی پیوسته نیستند از حجم و وزن بسیار ناچیزی برخوردار هستند و لذا در فضای بسیار کوچکی نصب و راه اندازی می شوند، این نوع از سخت افزار ها برای فعال شدن و انجام وظیفه نیازمند سخت افزارهای جانبی و مجزایی به نام فعال کننده Driver هستند، در ادامه به بررسی مزایا و معایب این گروه از سخت افزار ها می پردازیم.
مزایای سخت افزارهای منفعل
از مزایای سخت افزار های منفعل می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- هزینه اجرایی پایین
- ابعاد کوچک و بسیار سبک
- مقاوم در برابر شرایط جوی و انواع آب و هوا
- عدم نیاز به منبع تغذیه و توان الکتریکی پیوسته
- عدم نیاز به شارژ و مسائل تجدید انرژی
- سهولت در نصب و اجرا
- عدم نیاز به تعمیر و نگهداری
- ذخیره شناسنامه و بعضی از پارامتر های مهم و اصلی دام بصورت آفلاین (فقط در برخی از مدل ها)
- قابلیت استفاده مجدد بعد از پروسه کشتارگاه (فقط در برخی از مدل ها)
معایب سخت افزارهای منفعل
از معایب سخت افزار های منفعل می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- عدم قابلیت پردازش و پایش لحظه ای وضعیت دام
- عدم قابلیت پردازش لحظه ای موقعیت جغرافیایی
- عدم قابلیت تشخیص جداسازی و اعلام به سامانه کنترلی به منظور جلوگیری از فساد و تقلب
- نیاز به سخت افزار راه انداز و فعال ساز (درایور)
نتیجه
با توجه به توضیحات فوق، انواع سناریو ها قابل پیاده سازی و اجرا می باشد که می بایست با در نظر گرفتن شرایط هر منطقه اعم از شرایط جغرافیایی، فرهنگی و بودجه های اختصاص یافته بهترین گزینه انتخاب و بکار گرفته شود، همچنین می توان ترکیبی از موارد را به منظور رسیدن به حداکثر کیفیت و حداقل بودجه را مورد استفاده قرار داد، لذا این فاز از پروژه نیازمند بررسی های دقیق کارشناسی می باشد.
